Prawo pierwokupu polega na tym, że określonemu podmiotowi przysługuje pierwszeństwo nabycia prawa własności. W związku z tym umowa sprzedaży zawarta przez właściciela jest umową warunkową, tzn. jest zawarta pod warunkiem, że uprawniony nie skorzysta z przysługującego mu uprawnienia.

Uprawnienia gminy

Gminie przysługuje prawo pierwokupu w kilku przypadkach sprzedaży nieruchomości, która jest położona na jej terenie. Po pierwsze, gmina może skorzystać z takiego prawa, jeśli sprzedawana jest niezabudowana nieruchomość nabyta uprzednio przez sprzedawcę od Skarbu Państwa albo jednostek samorządu terytorialnego.

Poza tym gminie przysługuje prawo pierwokupu w przypadku sprzedaży prawa użytkowania wieczystego niezabudowanej nieruchomości gruntowej. W tym przypadku nie ma znaczenia forma nabycia tego prawa przez zbywcę. Ponadto z prawa pierwokupu gmina może skorzystać, jeśli będzie sprzedawana nieruchomość położona na obszarze przeznaczonym w planie miejscowym na cele publiczne, albo nieruchomość, dla której została wydana decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Ostatnim przypadkiem, kiedy gmina może wykonać prawo pierwokupu, jest sprzedaż nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub prawa użytkowania wieczystego takiej nieruchomości. W przypadku gdy sprzedawana jest nieruchomość, która jest przeznaczona na cele publiczne albo wpisana jest do rejestru zabytków, gminie przysługuje pierwokup tylko wtedy, gdy prawo to zostało ujawnione w księdze wieczystej.

Sprzedaż nieruchomości

Osoba, która chce sprzedać nieruchomość, najpierw musi zawrzeć umowę sprzedaży warunkowej w formie aktu notarialnego. Notariusz sporządzający umowę sprzedaży jest zobowiązany do zawiadomienia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o treści umowy. Od dnia zawiadomienia wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta biegnie miesięczny termin na wykonanie prawa pierwokupu. Gmina nie ma obowiązku nabycia nieruchomości. Jeśli gmina odmówi skorzystania z prawa pierwokupu, to po złożeniu stosownego oświadczenia przez wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta umowa warunkowa sprzedaży dojdzie do skutku. Strony będą musiały w tym celu zawrzeć przed notariuszem umowę przeniesienia własności nieruchomości.

Wykonanie prawa

Nieruchomość, w stosunku do której gminie przysługuje pierwokup, może zostać sprzedana, pod warunkiem że wójt, burmistrz albo prezydent miasta nie wykona prawa pierwokupu. Zgodnie z przepisami prawo pierwokupu może być wykonane w terminie miesiąca od dnia otrzymania przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta zawiadomienia o treści umowy sprzedaży. W przypadku skorzystania przez gminę z prawa pierwokupu, wójt, burmistrz lub prezydent miasta ma obowiązek powiadomienia o tej decyzji w terminie miesiąca od dnia otrzymania zawiadomienia od notariusza. Prawo pierwokupu wykonuje wójt, burmistrz albo prezydent miasta poprzez złożenie oświadczenia u notariusza w formie aktu notarialnego. Prawo pierwokupu wykonuje się po cenie ustalonej między stronami w umowie sprzedaży.

PRZYKŁAD

Kiedy gminie nie przysługuje prawo pierwokupu do sprzedawanej działki

Jeśli sprzedawana jest nieruchomości, która jest przeznaczona na cele rolne i leśne, gmina nie ma prawa pierwokupu. Ponadto takie prawa nie przysługują jej również m.in. w przypadku sprzedaży nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego na rzecz osób bliskich dla sprzedawcy: zstępnych, wstępnych, rodzeństwa, dzieci rodzeństwa, małżonka, osoby przysposabiającej i przysposobionej oraz osoby pozostającej ze sprzedawcą faktycznie we wspólnym pożyciu.

Podstawa prawna

Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 102, poz. 651).

Źródło: http://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/469346,gmina_ma_miesiac_aby_skorzystac_z_prawa_pierwokupu_nieruchomosci.html